شلمغانى
اسم او «ابو جعفر محمد بن على» معروف به «ابن ابى العزاقرى» و «ابن ابى العزاقیر» بود. از جمله کسانى بود که به مخالفت با حسین بن روح-نائب سوم-برخاست و از راه حسد دست به تأسیس مذهب جدیدى زد و پیروانش را «عزاقریه» مى‌گویند. او از مردم روستاى «شلمغان» از حومه‌هاى واسط و یکى از قرّاء قرآن مجید در آن‌جا بود.
شلمغانى یکى از اصحاب امام حسن عسکرى علیه السّلام و یکى از مؤلفین و علماى شیعه امامیه بود و قبل از انحراف، پیش طائفه امامیه مقامى جلیل داشت و مؤلفات او مورد استفاده امامیّه بود، تا آن‌جا که حسین بن روح، در همان‌روز که رسما به مقام نیابت نشست، پس از اجراى مراسم این کار، با جماعتى از وجوه شیعه به خانه شلمغانى رفت، و هنگامى که پنهان شده بود شلمغانى را به نیابت خود منصوب کرد. شلمغانى در این دوره بین او و طائفه امامیّه رابط بود و توقیعات حضرت قائم علیه السّلام به توسط حسین بن روح به دست شلمغانى صادر مى‌شد و مردم در رفع حوائج و حل مشکلات خود به او مراجعه مى‌نمودند. البته درست معلوم نیست که حسین بن روح در چه موقع در خفا مى‌زیسته و دوره استتار او چه اندازه طول کشیده است، ولى از قرائن معلوم مى‌شود که دورۀ اختفاء او مصادف با شروع ایام وزارت حامد بن عباس ( ٣٠۶ تا ٣١١ ) و پایان آن بوده است.
